Bazilika Nedir?
1. Bazilika, Basilica: Romalılar tarafından antikçağda öncelikli olarak dinsel ve kamusal amaçlı kullanılmak için bütün dizilerin tarafından taşınan ve en uç kısmında nişe benzeyen bir apsis gel olan dikdörtgen planlı bir yapı olarak karşımıza çıkmaktadır. Kare sütun sıraları kullanılarak uzunlamasına bir şekilde neflere ayrılmaktadır. Ahşap çatılı yapılardır.
Bazilikaların Özellikleri
Ortadaki nef, yüksek ve geniş olup, yanlarında birer ya da ikişer yan nef bulunmaktadır. Ana nef yarım daire planlı bir apsis ile sonlanır., tam karşısında ise en temel giriş yer alır. Orta mekanın sütun ve payelerle taşınmakta olan duvarlarının üst kısmında aydınlatma pencereleri yer alır.
İki katlı olan bazilikalar da vardır. Dinsel olmayan kamusal işlevleri arasında hukuksal işler de bulunmaktadır. Burada kurulmuş olan mahkemelerde yargıç, bazilikanın bir ucunda yükseltilmiş, yarım daire planlı, üzeri yarım kubbe ile örtülü ve tribuna olarak isimlendirilen apsiste otururdu. Mimarlık tarihi baz alındığında bazilikalar işte bir deme şeklini en uzun süre korumuş olan yapılardır. Anadolu'da yer alan Pergamon Bergama Bazilikası, iki amaca da hizmet etmiş en görkemli bazlikalar arasında yer almaktadır. Roma bazilikalarını örnek alan Bizans bazilikaları ise yalnızca dinsel bir yapı olarak gelişme göstermişlerdir.
Erken Hristiyanlık mimarisinin en temel yapı tipi olan bazilika, sonraki dönemlerde kullanılmamıştır.
Bazilika Örnekleri
Roma döneminde, yargı ve ticaret amacı ile kullanılan, çoğu zaman üç bölüme ayrılmış, yarım dairesel bir veya iki apsisi olan dikdörtgen planlı toplantı salonu. Bu yapılara Basilicae adı verilmekteydi. Foruma bitişik olarak yapılan ve kapalı çarşılar olarak kullanılan en eski döneme ait Roma bazilikaları MÖ 2. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Ahşap çatılıdır ve iç bölüntüleri bilinmemektedir. Bazilikanın girişi dikdörtgenin uzun kenarındandır ve geç dönemlerde tonozla da örtülmüştür. Erken Hıristiyan, Bizans ve Avrupa Ortaçağ mimarisinde, dinsel yapı tipi olarak da geçmektedir.
