Manipülasyon Nedir?
Kısaca tanımlayacak olursak, yatırımcılara yanlış fikirler vererek bu kişilerin hisse senedi alım satımı yapmalarına neden olan kişilerin bulunduğu davranışa manipülasyon denir. Bu işlemin varlığı sebebiyle borsada yatırım araçlarının fiyatlarına isteğe bağlı olarak kolayca etki edebilmek mümkün oluyor. Bu duruma rastlanıldığında ise Sermaye Piyasası Kurumu (SPK) tarafından karşılığı ceza olan bir suç teşkil ediyor. Manipülasyonun en temel amacı yatırımcıları yanılgıya düşürerek fiyatların yükselmesine ya da düşmesine yol açmaktır. Bu şekilde yapılan işlemler, üçüncü kişilere bilgi aktararak haksız yollarla kazanç sağlamalarına sebep olurBu durumun etkileyeceği kişiler daha çok borsa hakkında bilgi sahibi kısıtlı olanlar ve yatırımcılığa yeni adım atmış kişilerdir.
Manipülasyon Nasıl Yapılır?
Manipülasyonu gerçekleştirmek için kişinin borsa hakkında herhangi bir bilgi sahibi olması gerekmiyor. Manipülasyonun gerçekleşmesi için kişinin sadece güvenilir ve ikna edici bir özelliğe sahip olması yeterli olmaktadır. Yatırımcılara güven vererek, para kazanma güdülerini etkilemek için verdikleri fikirlerle onları etkilemeleri gerekmektedir. Borsa işlemlerinin çevrimiçi ortamlara taşınması sayesinde manipülatif hareketlerde azalma görülmüştür.
Manipülasyon Çeşitleri Nelerdir?
Aktif olarak işlem yapmaya olanak sağlayan tüm borsalarda manipülatif hareketlerden mağdur olmamak amacıyla bazı yasal özellik taşıyan düzenlemeler oluşturulmuştur ve yapılan düzenlemeler sıklıkla piyasa durumuna göre güncellenmektedir.
Manipülatif işlem çeşitlerini aşağıdaki gibidir.
Bilgi Bazlı Manipülasyon
Bilgi bazlı yapılan manipülasyonda amaç tamamen yatırımcıların aklını çelme yolu taşır. Kimi kişiler tarafından aslı olmayan ve gerçeklik taşımayan birçok fikir ortaya sürülerek yatırımcıların ellerinde bulunan yatırım araçlarını satmaya ya da farklı yatırım araçları satın almaya ikna etmeye çalışmaktadırlar.
İşlem Bazlı Manipülasyon
Borsa hakkında bilgi sahibi olan insanların bileceği gibi, yatırım araçlarının taşıdığı fiyat seviyeleri yatırımcıların yapacakları alım satım işlemlerine göre değişiklik göstermektedir. Yani yatırımcıların gerçekleştirdikleri tüm işlemler yatırım araçlarına etki etmektedir. İşlem bazlı manipülasyonda amaç arz ve talebin oluşmasını engelleyerek piyasanın doğal akışını bozmaya çalışmaktır.
Manipülatör Kime Denir?
Manipülatör tahmin edileceği üzere manipülasyonu yapan kişiye denmektedir. Manipülatör, piyasada yatırım yapan kişilerin fikirlerine etki ederek onları yanıltarak yanlış yönlendiren ve bu sayede fiyatlara etki yaratan kişilerdir. Örnek verecek olursak, ''A hisse senedine elindeki bütün paranı yatır, bir süre sonra kesin değerlenecek.” Veya “Elinde bulunan B hisse senedini acilen satmalısın aksi takdirde para kaybedeceksin.” gibi cümleler kurarak yatırımcılara yanlış bilgiler verecek akıllarını çelmeye çalışırlar. Bu kişilerin borsa hakkında bilgisi olmadığını düşünüyor ve güven duymuyorsanız, bir manipülatörle karşı karşıya kalmış olabilir ve kandırılmanıza müsaade etmemelisiniz.
Manipülatörler genel olarak borsa ile ilgili tam bilgilere sahip değillerdir ve ellerinde bulunan yatırım araçlarının değerini yükseltmek için illegal yola başvuran kişilerdir. Bu kişilere karşı önlem alarak uzak durmanız ve yatırımlarınızı etkileyecek fikirler almamanızı tavsiye ederiz.
